مسعود بارزانی شاید دیگر رئیس اقلیم کردستان عراق نباشد اما کسی در قدرت او شکی ندارد. رئیس جدید اقلیم کسی نیست جز برادرزاده خودش و نخست‌وزیر جدید هم پسر خودش است. این است که وقتی مسعود بارزانی صحبت می‌کند می‌توان حرف‌هایش را به عنوان سیاست‌های اربیل جدی گرفت.
بارزانیِ ۷۲ ساله دیروز از منطقه چومانِ اقلیم کردستان عراق دیدار کرد که در چند کیلومتری مرز ایران و عراق است. این درست همان منطقه‌ای است که احزاب کرد ایرانی در آن پایگاه دارند و از آن‌جا دست به عملیات مسلحانه علیه ایران می‌زنند. در ضمن همان منطقه‌ای که نیروهای سپاه پاسداران و جمهوری اسلامی در یکی دو سال اخیر به آن حملاتی از جمله حملات موشکی انجام داده‌اند. حملاتی که نه فقط بعضی از نیروهای احزاب کرد ایرانی را کشتند که باعث آتش‌سوزی در اقلیم کردستان عراق و نابودی زمین‌های چرا و محصولات کشاورزی شده‌اند.
جدی‌تر از حملات ایران البته عملیات دولت ترکیه است. آنکارا صدها نفر از نیروهای خود را با توپ‌های سنگین و هلیکوپترهای جنگی و پهپادهای ساخت ترکیه در منطقه موسوم به مثلث در مرز سه کشور ایران، عراق و ترکیه به کار گماشته و به نظر می‌رسد به دنبال ساختن پایگاه نظامی در خاک عراق است. هدف آنکارا نبرد با «حزب کارگران کردستان» موسوم به «پ ک ک» است که نیروهایش بیش از چهل سال است با دولت مرکزی ترکیه در نبرد هستند. پایگاه «پ ک ک» سال‌ها است در کوه‌های قندیل کردستان عراق بوده است. عملیات اخیر ترکیه باعث شده هزاران نفر از مردم روستاهای منطقه خانه‌های آبا و اجدادی‌شان را تخلیه کنند و به سایر شهرهای اقلیم پناه ببرند. به نظر می‌رسد ترکیه به رهبری رئیس‌جمهور، رجب طیب اردوغان، عزم خودش را جزم کرده که به «پ ک ک» اجازه فعالیت از خاک اقلیم را ندهد.
در حالی که حزب چپ‌گرای «پ ک ک» و احزاب نزدیک به آن همچون احزاب حاکم بر کردستان سوریه همیشه اختلافات بسیاری با بارزانی‌ها داشته‌اند، بعضی احزاب کرد ایرانی نزدیکی ایدئولوژیک و سیاسی بسیار بیشتری با حزب حاکم بر اربیل دارند.
این بغرنجی کار بارزانی و اقلیم را نشان می‌دهد. آن‌ها از یک سو می‌خواهند از احزاب کرد سه کشور کردنشین دیگر (ایران، ترکیه و سوریه) حمایت کنند و از سوی دیگر خواهان روابط دیپلماتیک مناسب با کشورهای همسایه همچون ایران و ترکیه هستند. بارزانی خوب می‌داند که دولت ایران نیز مثل هیچ کشور دیگری حمله به خاک خود از خاک کشور همسایه توسط گروه‌های مسلح را نمی‌پذیرد. راه‌حلی که ریش‌سفید کردهای عراق به دنبال آن است به نظر ساده می‌رسد: توقف فعالیت مسلحانه احزاب کرد کشورهای دیگر در اقلیم کردستان عراق.
بارزانی دیروز در منطقه چومان با گروهی از ریش‌سفیدها و پیشمرگه‌های قدیمی دیدار کرد و گفت دولت اقلیم به دنبال راهی برای توقف حملات هوایی ترکیه و راکت‌های ایران است. به گزارش روداو، بارزانی گفت: «ما نگران موقعیت چالش‌برانگیز در مرز و حملات و بمباران از سوی ایران و ترکیه هستیم».
رئیس سابق اقلیم کردستان اما تاکید کرد که دولتش نمی‌خواهد خون کردها را بریزد. او گفت: «ما مشغول پرداختن به این مساله هستیم و آن هم به شیوه‌ای که خون کرد به دست کرد ریخته نشود. این به یکی از اصول بنیادین ما بدل شده». بارزانی که حزبش بارها درگیر جنگ‌های داخلی خونین با سایر احزاب کرد (بخصوص «اتحادیه میهنی کردستانِ» جلال طالبانی) بوده خوب از تلخی این مساله خبر دارد.
اما نکته روشن و مستقیم حرف‌های مسعود بارزانی آن‌جا بود که گفت احزاب کرد مستقر در اقلیم کردستان نباید به کشورهای منطقه بهانه بمبارانی را بدهند که ضررش را روستاییان و عشایر کردستان عراق می‌بینند. او گفت: «به امید خدا، تمام احزاب هوشمندانه و محتاطانه عمل می‌کنند و شرایط اقلیم مد نظر گرفته می‌شود چون ما ثبات و امنیت مردم‌مان را برای هیچ کس فدا نمی‌کنیم».
در گزارش روداو، آژانس خبری نزدیک به اربیل، جملاتی آمده که سیاست و استراتژی اقلیم را نشان می‌دهد: «در حالی که دولت اقلیم در سطح جهان بیشتر به رسمیت شناخته می‌شود عمل به عنوان بازیگری مسئول از یک سو و عمل به وظایف ناسیونالیستی به کردهای این کشورها [ترکیه، سوریه و ایران] از سوی دیگر هر روز دشوارتر از پیش می‌شود».
در همین گزارش از سوی مقامات اقلیم نقل شده که «پ ک ک» و احزاب کرد ایرانی باید «دست از ایجاد بی‌ثباتی در اقلیم بردارند و در عوض مبارزه خود را به بخش‌های کردستان که مربوط به خودشان می‌شود ببرند و همان‌جا نبرد را دنبال کنند».
مسرور بارزانی، نخست‌وزیر جدید اقلیم، نیز پیش از این در آخرین دیدار خود با مرتضی عبادی، سرکنسول جمهوری اسلامی در اربیل، تاکید کرده که بود که اقلیم به هیچ کس اجازه نمی‌دهد از خاک آن علیه همسایگانی همچون ایران استفاده کند. نشان از روابط خوب اربیل و تهران همین که عبادی پیغام تبریک جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، را به مسرور بارزانی تحویل داد. نصرالله رشنودی، کنسول جدید ایران، هم با نخست‌وزیر اقلیم دیدار کرده و برای او آرزوی موفقیت کرده.
حملات ایران به احزاب کرد ایرانی برای آن‌ها گران تمام شده است. تا جایی که طبق برخی گزارش‌ها این احزاب وارد مذاکره با جمهوری اسلامی شده‌اند. البته در میان احزاب کرد ایرانی جناح‌های مختلفی وجود دارد که همگی موافق مذاکره با تهران نیستند. این مذاکره ظاهرا به وساطت یک سازمان نروژی و تحت لوای «مرکز همکاری احزاب کردستان ایران» انجام می‌شود که متشکل است از چهار حزب (حزب دموکرات کردستان ایران و یکی از انشعاب‌هایش؛ حزب کومه‌له کردستان و یکی از انشعاب‌هایش). سازمان خبات هم قبلا بخشی از این مرکز بود اما از آن خارج شده است. در ضمن یکی دیگر از انشعابات کومه‌له به رهبری ابراهیم علیزاده بخشی از «حزب کمونیست ایران» است و با مذاکرات مخالفت کرده است. نیروهای کرد نزدیک به خط «پ ک ک» نیز در قالب «حزب حیات آزاد» موسوم به «پژاک» فعالیت دارند.
سوال این‌جا است که آیا دولت اقلیم می‌تواند احزاب کرد ایرانی و ترک را قانع به توقف فعالیت مسلحانه علیه جمهوری اسلامی کنند؟ و اگر اقناع جواب نداد چگونه می‌خواهد جلوی این احزاب هم‌قوم خود را بگیرند ضمن این‌که آن «اصل بنیادین» که بارزانی بر آن تاکید کرده پابرجا بماند و کرد خون کرد را نریزد؟
