روزنامه «نیویورک تایمز» با انتشار جزئیاتی از برخی مکاتبات درونی دولت و ارتش آمریکا، خبر از قصد پنتاگون برای جنگی تمامعیار علیه کتائب حزبالله، گروه شیعه عراقی نزدیک به ایران، داده است.
سابقه درگیری گروههای شیعه عراقی نزدیک به ایران با آمریکاییها طولانی است و با عروج و افول از زمان سقوط صدام در سال ۲۰۰۳، تا کنون ادامه داشته است. اما از سه ماه پیش که آمریکا دست به ترور قاسم سلیمانی زد، شاهد افزایش درگیری بین آمریکاییها و برخی گروههای عراقی بودهایم؛ گروههایی که ایران و رسانههای نزدیک به آن در مورد ارتباط خود با آنها حرفهای ضد و نقیض میزنند.
یکی از مهمترین حملات اخیر کتائب حزبالله، در روز ۱۱ مارس در عراق صورت گرفت و نتیجه آن کشته شدن یک سرباز بریتانیایی و دو سرباز آمریکایی بود. آمریکا در پاسخ به این حمله دست به حملاتی گسترده علیه این گروه زد و از جمله یکی از پایگاههای آن را در فرودگاه بینالمللی کربلا تخریب کرد.
به گزارش «نیویورک تایمز»، پنتاگون هفته پیش به فرماندهان خود در دستوری مخفی گفته بود که آماده نابود کردن کتائب حزبالله شوند. اما این طرح واشنگتن یک مخالف مهم در بغداد دارد: فرمانده ارشد آمریکاییها در عراق، که هشدار داده است که حمله سراسری اینچنینی میتواند به معنی درگیر شدن با ایران باشد.
ژنرال رابرت پی. وایت، در یادداشتی در پاسخ به فرمان پنتاگون گفته است، چنین عملیاتی نیاز به اعزام چندین هزار نیروی آمریکایی به خاک عراق خواهد داشت و همچنین باعث به حاشیه رفتن هدف اصلی نیروهایی آمریکایی در عراق، تعلیم نیروهای عراقی برای مقابله با داعش، خواهد شد.
این روزنامه لیبرالماب آمریکایی، در تحلیل خود از «جنگ» درونی دولت ترامپ درباره سیاست آمریکا نسبت به ایران میگوید. در یک طرف این جنگ، مقاماتی همچون مایک پمپئو، وزیر خارجه، و رابرت سی اوبراین، مشاور امنیت ملی، قرار دارند که خواهان تشدید حملات علیه ایران و نیروهای نیابتی آن هستند.
در طرف دیگر اما اغلب رهبران نظامی، از جمله مارک اسپر، وزیر دفاع، و ژنرال مارک میلی، رئيس ستاد مشترک ارتش، قرار دارند که معتقدند آمریکا به دلایل متعددی، از جمله بحران کرونا، آمادگی درگیریهای گسترده نظامی جدید در خاورمیانه را ندارد. رهبران نظامی مدتها است خواهان کاهش نیروهای آمریکا در منطقه بودهاند، نه افزایش آنها.
به نظر میرسد که ترامپ هنوز تصمیم نگرفته است که در کدام سوی این تصمیمگیری قرار دارد، اما اجازه داده است که برنامهریزیهای لازم برای سناریوهای مختلف پیش برده شوند.
در حال حاضر، آمریکا تنها پنج هزار نیرو در خاک عراق دارد، اما در مجموع حدود ۷۰ هزار نیرو در پایگاههای این کشور در سراسر خاورمیانه، از جمله در عربستان سعودی و سایر کشورهای عرب همجوار با خلیج فارس، مستقرند. چهارده هزار تن از این نیروها در سال گذشته و در پی افزایش رویارویی تهران و واشنگتن، به منطقه اعزام شدهاند.
پنتاگون همچنین تجهیزات پیشرفتهای نیز به منطقه اعزام کرده است؛ از سامانههای پدافند موشکی و هوایی پاتریوت تا بمبافکنهای بی ۵۲، و از ناو هواپیمابر تا پهپادهای مسلح ریپر.
در پاسخ به مقاله «نیویورک تایمز»، شورای امنیت ملی واکنشی نشان نداد. اما یک سخنگوی پنتاگون، شان رابرتسون، گفت که حضور آمریکا در عراق «در همکاری با نیروهای امنیتی عراق» و «با هدف مشترک شکست دائمی بقایای داعش است.» او افزود: «ما در مورد مسایل فرضی یا مذاکرات درونی اظهار نظر نمیکنیم.»
فرصت عراق
نیروهای امنیتی عراق میدانند که اگر میخواهند صحنه درگیری نیابتی ایران و آمریکا نشوند، میبایست کاری در مورد گروههای شیعه یاغی که هرازچند گاهی به پایگاههای بینالمللی حمله میکنند، انجام دهند. پمپئو و ژنرال میلی هر دو بارها در این مورد به بغداد هشدار دادهاند.
در پی ترور سلیمانی، به نظر میرسد شاهد ضعیفتر شدن موضع ایران در عراق بودهایم. تا جایی که برهم صالح، رئیس جمهوریای که زمانی مدام بر نزدیکی بغداد و تهران تاکید میکرد، امروز نخستوزیری را نامزد میکند که احزاب حامی تهران به روشنی با او مخالفند.
باید دید جدال درونی عراق در این زمینه به چه نتیجهای منجر خواهد شد.
کتائب حزبالله روز چهارشنبه با انتشار بیانیهای به نیروهای خود هشدار داد که آماده حملات احتمالی از سوی آمریکا شوند و تهدید کرد که جهت تلافی، نه تنها به آمریکاییها، که به هر عراقی همکار با آنها نیز حمله خواهد کرد. در بیانیه این گروه میخوانیم: «ما با تمام قدرت به تمامی پایگاههای نظامی، امنیتی و اقتصادی آنها پاسخ میدهیم.»
یمن
در گوشه دیگری از خاورمیانه شاهد رویارویی دیگری بین ایران و آمریکا بودیم؛ و باز هم مردمی دیگر که در این میان گیر افتادهاند.
روزنامه «واشنگتن پست» گزارش کرده است که دولت ترامپ میخواهد کمک بشردوستانه به یمن را به شدت کاهش دهد و علت آن هم محدودیتهایی است که دولت حوثیهای نزدیک به ایران بر آن اعمال میکند.
این تصمیم نیز هنوز علنی نشده است و به گزارش این روزنامه، قرار است از جمعه آینده اعمال شود. مقامات بینالمللی میگویند، چنین تصمیمی باعث بدتر شدن بحران کرونا در کشور فقیری میشود که همین حالا هم با بزرگترین بحران انسانی جهان دست و پنجه نرم میکند.
لیز گرانده، هماهنگکننده سازمان ملل در امور بشردوستانه در یمن، که مقیم صنعا است، به این روزنامه آمریکایی گفت: «پول ما دارد تمام میشود. خیلی از عملیاتی که مردم را زنده نگاه میدارند، ماه آینده تمام میشوند، مگر اینکه بودجهشان خیلی زود برسد.»