کمتر از یک ماه و نیم به آغاز کار دولت جدید آمریکا به ریاست‌جمهوری جو بایدن باقی مانده است و این که سیاست خارجه آمریکا چه تغییراتی خواهد کرد، از مهمترین سوال‌های امروز واشنگتن است. این سیاست نه فقط توسط بایدن و وزیر خارجه‌اش، تونی بلینکن، که در تعامل آن‌ها با قوه مقننه آمریکا تعیین خواهد شد. تکلیف یکی از مهمترین چهره‌های کنگره آمریکا در زمینه سیاست خارجه، روز پنجشنبه گذشته معلوم شد. جایگاه ریاست کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا به گرگوری میکز، از نمایندگان دموکرات ایالت نیویورک رسید. آقای میکز، که پیش از این سومین نماینده عالی‌رتبه کمیته محسوب می‌شد، با رای ۱۴۸ به ۷۸ در میان نمایندگان دموکرات پیروز شد. از آن‌جا که حزب دموکرات اکثریت مجلس نمایندگان را در اختیار دارد، تنها نمایندگان این حزب هستند که ریاست کمیته‌های این مجلس را انتخاب می‌کنند.
آقای میکز در مقابل رقیب چپ‌گراتر خود، خوآکین کاسترو، نماینده تگزاس و نامزد سابق ریاست‌جمهوری، پیروز شد که نماینده جناح چپ حزب دموکرات موسوم به «مترقی‌ها» بود. رقیب راست‌گراتر او، برد شرمن، از کالیفرنیا، دومین نماینده عالی‌رتبه کمیته بود که پیش از رای نهایی کنار رفت. هنگام رای‌گیری اولیه در زیرکمیته «مدیریت و سیاست‌گذاری» دموکرات‌ها، میکز ۲۹ رای، کاسترو ۱۳ رای، و شرمن ۱۰ رای آورد که نشان از توازن قوا در حزب دموکرات دارد.
میکز را می‌توان از میانه‌روهای متمایل به چپ حزب دموکرات دانست که در مواردی مثل مخالفت با جنگ عراق (که او علیه‌اش رای داد)، تاکید بر حق کنگره برای محدودیت کردن اختیارات جنگی قوه مجریه، و یا دفاع از دیپلماسی با ایران و برجام پیشگام بوده است. او اما در ضمن متحد قوی اسرائیل است و گروه‌های سیاسی آمریکایی که خود را طرفدار اسرائیل می‌دانند، همه از او حمایت کردند.
ریاست کمیته روابط خارجی پیش از این دو سال در ختیار الیوت انگل بود؛ نماینده حوزه‌ای که شامل بخشی از منطقه برانکس در شمال شهر نیویورک و حومه‌های شمالی آن می‌شود. اقای انگل جزو نمایندگان یهودی مجلس است و از نزدیک‌ترین حامیان مواضع دولت اسرائیل در کنگره دانسته می‌شود. او مثلا خواهان به رسمیت شناختن بیت‌المقدس (اورشلیم) به عنوان پایتخت اسرائیل بود؛ کاری که ترامپ برای اولین بار انجام داد و دموکرات‌ها عموما با آن مخالف بودند. آقای انگل در ضمن مخالف برجام بود. دلیل کنار رفتن او این است که در انتخابات مقدماتی از جمال بومنِ چپ‌گرا شکست خورد تا این سیاستمدار ۴۴ ساله سیاه‌پوست و مورد حمایت سوسیالیست‌ها به جای او وارد کنگره شود.
میکز گفته است که اولویتش احیای وزارت خارجه است که در دوران ترامپ به محاق رفته و در برابر نهادهای درون کاخ سفید و مشاوران ترامپ، مانند جرد کوشنر، به حاشیه رفته است. اولویت دیگر او تقویت بیش از پیش روابط آمریکا و اروپای غربی است. میکز به عنوان عضو سابق مجمع پارلمانی ناتو در جایگاه خوبی در این زمینه قرار دارد.
برجام
میکز از جمله منتقدان ترور محسن فخری‌زاده بود و در این مورد در توییتر نوشت که نگران است که قصد از این عملیات، مخدوش کردن تلاش بایدن برای بازگشت به برجام بوده باشد. او نوشت: «این عمل تاثیر چندانی بر تلاش ایران برای رسیدن به ظرفیت‌های هسته‌ای نخواهد داشت، اما می‌تواند راه دیپلماتیک به سوی صلح را مختل کند.»
این نماینده قبلا بارها از برجام حمایت کرده است؛ هرچند در ضمن گفته است که آن را «توافقی بی‌نقص و کامل» نمی‌داند.
در سال ۲۰۱۵ که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، بدون دعوت رئیس‌جمهوری وقت، باراک اوباما، به کنگره آمریکا آمد تا علیه برجام سخنرانی کند، میکز یکی از نمایندگانی بود که حاضر به شرکت در آن جلسه نشد. اکثریت نمایندگان سیاه‌پوست کنگره نیز چنین کردند؛ هم برای دفاع از برجام و هم برای مخالفت با حرکتی که آن را توهین به اولین رئیس‌جمهوری سیاه‌پوست تاریخ آمریکا می‌دانستند.
شورای ملی ایرانیان آمریکا موسوم به «نایاک»، با ستایش از میکز او را ««حامی دیپلماسی» نامید و در بیانیه‌ای گفت: «جای امید دارد که می‌بینیم کسی که هوادار رویکردِ «اول دیپلماسی» است و هزینه تحریم و جنگ را می‌فهمد، در این نقطه حساس و حیاتی برای دیپلماسی آمریکا بر صدر کمیته روابط خارجی خواهد نشست.»
آقای میکز در ضمن از منتقدان روابط نزدیک ترامپ با عربستان سعودی و پشتیبانی آمریکا از ورود نظامی آن کشور به یمن بوده است.
اسرائیل
میکز مثل بیشتر نمایندگان دموکرات کنگره خود را حامی و دوست اسرائیل می‌داند؛ گرچه در مواردی هم با مواضع دولت آن مخالفت کرده است.
پس از انتخاب میکز، سخنگوی سازمان لابی «کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل» موسوم به «آيپک» که بیشتر نزدیک به جناح راست در اسرائیل دانسته می‌شود، به روزنامه «تایمز آو اسرائیل» گفت: «آقای میکز از حامیان قوی رابطه آمریکا و اسرائیل بوده است و ما انتخاب ایشان را تبریک می‌گوییم. امیدواریم در آینده با ایشان در این کمیته کلیدی همکاری کنیم تا ائتلاف بین این دو دموکراسی تقویت شود.»
سازمان «جِی استریت» که به جناح لیبرال آمریکا و اسرائیل نزدیک‌تر است نیز انتخاب میکز را تبریک گفت.
در تابستان سال گذشته که دولت اسرائیل قصد داشت بخش‌هایی از کرانه غربی را به خاک خود الحاق کند، میکز نیز مثل بیشتر دموکرات‌ها (از جمله هم کاسترو و هم شرمن) دست به مخالفت زد. او گفت: «این کار در تضاد با راه‌حل دو دولتی است و آمریکا نمی‌تواند توسط حامیان چنین طرحی مورد استفاده قرار بگیرد تا موضع یا سیاست الحاق را توجیه کنند. برعکس، آمریکا می‌بایست با صراحت مخالفت کند و اگر نتانیاهو دست به الحاق زد، به او فشار بیاورد؛ از جمله با شرطی کردن کمک آمریکا به اسرائیل.»
اما آقای میکز هم جزو نمایندگانی بود که به قطع‌نامه نمادینِ مخالفت با کارزار تحریم اسرائیل موسوم به «بی دی اس» که جنبش همبستگی با فلسطین راه انداخته است، رای داد. کاسترو هم در تایید آن قطع‌نامه رای داد. حتی بسیاری از چپ‌گراترین چهره‌های حزب دموکرات همچون سناتور برنی سندرز هم مخالفت خود را با آن کارزار اعلام کرده‌اند. در مجلس نمایندگان البته رشیده طلیبِ فلسطینی‌تبار و ایلهان عمر، نماینده ایالت مینه‌سوتا، از حامیان «بی دی اس» هستند.
تنوع در دیپلماسی
کاسترو که رئیس فراکسیون اسپانیایی‌زبان‌های مجلس نیز هست، هنگام تبریک به میکز گفت که هدف مشترک هر دوی آن‌ها ایجاد تنوع بیشتر در وزارت خارجه آمریکا، یعنی افزایش حضور چهره‌های غیرسفیدپوست و اقلیت‌های قومی است. این که هر دو نامزد ریاست این کمیته جزو غیرسفیدپوست‌ها بودند، نشان از تغییر اوضاع می‌دهد. در طول حدود دویست سال تاریخ این کنگره، ریاست آن تنها یک بار به چهره‌ای غیرسفیدپوست رسیده است: ایلیانا روس- لتینن، نماینده کوبایی‌تبار جمهوری‌خواه، که در سال ۲۰۱۱ به عنوان اولین زنی که به این سمت می‌رسد، تاریخ‌ساز شد.
آقای میکز نماینده حوزه پنجم ایالت نیویورک در کنگره است که شامل بخش‌هایی از منطقه کوئینزِ شهر نیویورک و نیز قسمت جنوب شرقی جزیرهِ «لانگ آیلند» (همسایه شرقی شهر نیویورک) می‌شود. او از سال ۱۹۹۸ عضو کنگره بوده است. میکز متولد و بزرگ شده منطقه هارلم شرقی در شمال شهر نیویورک است و در آپارتمان‌های دولتی همان منطقه بزرگ شده است. لیسانسش را از دانشگاه آدلفی در لانگ آیلند گرفته است و مدرک حقوقش را از دانشگاه هُوارد که مهمترین دانشگاه تاریخا سیاه‌پوست کشور به حساب می‌آید. خلاصه این که بر خلاف بیشتر چهره‌های ارشد سیاست خارجه در آمریکا، میکز ریشه مردمی‌تری دارد و درس‌خوانده دانشگاه‌هایی مثل هاروارد و ییل و پرینستون نیست.
از نظر سیاسی او اما جزو جناح چپ نیست و برخی اقداماتش به شدت مورد انتقاد چپ‌ها قرار گرفته است. مثلا این که در اوایل سال جاری از حامیان کارزار ریاست‌جمهوری مایکل بلومبرگ، شهردار سابق نیویورک بود.
سایر انتخاب‌ها و انتصاب‌ها
در سایر انتخاب‌های مهم روز پنجشنبه، روزا دِ لائورو، نماینده دموکرات مجلس نمایندگان، بر مارسی کاپتور از اوهایو پیروز شد تا به ریاست کمیته تخصیص بودجه برسد. این کمیته از مهمترین و قدرتمندترین نهادهای کنگره آمریکا است. خانم لائورو نزدیک به رهبری حزب دموکرات است. ریاست کمیته تخصیص بودجه پیش از این به مدت دو سال در اختیار نیتا لووی بود، از چهره‌های یهودی حزب دموکرات، که جزو طرفداران مواضع دولت اسرائیل دانسته می‌شود. خانم دِ لائورو هم البته ارتباط نزدیکی با طرفداران دولت اسرائيل دارد. همسر او، استنلی گرینبرگ، از کارشناسان انتخاباتی مطرح حزب دموکرات است که سابقا مشاور حزب کارگر اسرائیل نیز بوده است.
در سوی مقابل، مایکل مک‌کائول به عنوان رهبر جمهوری‌خواهان در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان انتخاب شد. او از قوی‌ترین حامیان موضع سرسخت دولت ترامپ علیه چین است. آقای مک‌کائول حدود ۱۱۳ میلیون دلار ثروت دارد و از پولدارترین سیاستمداران آمریکا محسوب می‌شود.
بایدن هنوز برخی از مهمترین سمت‌های کابینه خود را انتخاب نکرده است و در این زمینه با فشارهای مختلفی روبه‌رو است. جناح مترقی درون حزب و چهره‌هایی همچون مت داس، مشاور سیاست خارجه برنی سندرز، به‌خصوص بر او فشار می‌آورند که مایکل مورل را به ریاست سازمان سیا انتصاب نکند. آقای مورل از تحلیل‌گران اطلاعاتی باسابقه آمریکا است که در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ معاون رئیس سیا بود؛ سمتی که نقش مهمی در اداره این سازمان دارد. چپ‌گرایان اما منتقد او هستند، چرا که مدافع سیاست‌هایی همچون کشتار با پهپاد است و از گزارش کمیته اطلاعات مجلس سنا در مورد انجام شکنجه توسط سازمان سیا انتقاد کرده است. آقای مورل مواضع خود را در سال ۲۰۱۵ در کتاب «جنگ بزرگ زمان ما: مبارزه سازمان سیا علیه تروریسم از القاعده تا داعش» تشریح کرد. او در آن کتاب از کالین پاول، وزیر خارجه زمان جورج دبلیو بوش، به دلیل اشتباه سازمان سیا در تخمین وجود سلاح‌های کشتار جمعی در عراق، معذرت‌خواهی کرد. مورل در جریان انتخابات ۲۰۱۶ از هیلاری کلینتون حمایت کرد و مدعی شدکه ترامپ «می‌تواند خطری برای امنیت ملی ما باشد.»
به نظر می‌رسد که جناح مترقی حزب، انتصاب دیوید کوهن به ریاست سازمان سیا را ترجیح دهد. کوهن هم سابقا (از ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷) معاون رئیس سیا بوده است و پیش از آن هم شش سال در سمت‌های عالی در وزارت خزانه‌داری مشغول بوده است: اول به عنوان دستیار وزیر در زمینه اقدامات مالی تروریست‌ها، و سپس به عنوان معاون وزیر در زمینه تروریسم و اطلاعات مالی. نکته مفرح راجع به کوهن، این است که نقش کوچکی در یکی از قسمت‌های سریال «بازی تاج و تخت» بازی کرده است. (برای علاقه‌مندان: فصل هشتم، اپیزود دوم.)
در زمینه وزارت دفاع اما به نظر می‌رسد که جناح مترقی مشکلی با نامزد اصلی بایدن، میشل فلورنوی، ندارد. خانم فلورنوی به همراه بلینکن از بنیانگذاران شرکت مشاوره «وست اگزک» بوده است. خواست جناح مترقی این است که این شرکت فهرست نامزدهای خود را برملا کند و بلینکن و فلورنوی روابط خود را با شرکت‌های مسئله‌دار قطع کنند. فلورنوی ید طولایی در پنتاگون دارد و نه تنها در دولت اول اوباما معاون وزیر دفاع در زمینه سیاست‌گذاری بود، که در دولت کلینتون نیز در آن وزارتخانه حضور داشت. همسرش، اسکات گولد، در دولت دوم اوباما معاون وزیر دفاع در زمینه مسائل سربازان بازنشسته بود.
بایدن هنوز رئیس سازمان امدادی آمریکا (آژانس توسعه بین‌المللی) را نیز انتخاب نکرده است. ارتارین کازین، رئیس سابق برنامه جهانی غذای سازمان ملل، لیز شرایر، رئیس سازمان غیرانتقاعی «ائتلاف رهبری جهانی آمریکا» در واشنگتن، فردریک بارتون، دیپلمات سابق و دستیار وزیر خارجه در دولت أوباما، و جرمی کانینکدیک، از مقامات سابق این آژانس و از اعضای تیم انتقالی بایدن، از جمله نامزدهای اصلی برای انتصاب در این سمت مهم هستند.
