Arash Azizi

این جنبش همچنین به استعفای عادل عبدالمهدی منجر شد؛ نخست‌وزیری نزدیک به ایران که پیش از کشته شدن سلیمانی استعفا کرده بود و تنها به این دلیل هنوز سرکار بود که پارلمان بر سر جانشین او توافق نکرده بود. در سال گذشته، پس از رد دو پیشنهاد، دولت عراق در ماه مه بالاخره به نخست‌وزیری مصطفی الکاظمی تشکیل شد که در دوران حضور خود بیش از هر چیز خواست تا حاکمیت ملی عراق را تحکیم کند. از این رو رای صوری مجلس عراق به خروج نیروهای آمریکایی اهمیت چندانی ندارد چرا که الکاظمی نه تنها خواهان حفظ روابط حسنه با آمریکا است که دیدارهای متعددی با مقامات عربستان سعودی، مصر و اردن (کشورهای سنی که عموما در اردوی مقابل ایران هستند) داشته و تلاش کرده است عراق را از سیطره ایران خارج کند.

الکاظمی در این راه با گروه‌های شیعه موردحمایت ایران درگیر شده و نشان داده که اولین نخست‌وزیر عراق در حدود ۱۵ سال گذشته است که حاضر است مقابل تهران بایستد و به سلطه این کشور بر عراق گردن نمی‌نهد. او البته در این راه هم پشتیبانی مردم عراق را دارد، هم پشتیبانی کشورهای عرب منطقه و جامعه بین‌المللی (از جمله آمریکا و اروپا) و هم پشتیبانی مرجعیت شیعیان عراق، آیت‌الله سیستانی که به نیروهای وفادار به خود اجازه داد با انشعاب از حشد الشعبی (که با هدایت جمهوری اسلامی تشکیل شده بود) «حشد مرجعیت» را تشکیل دهند. در عراق امروز حتی مقتدی صدر، که زمانی اصلی‌ترین تصمیمات خود را پس از سفر به قم می‌گرفت، علنا از جمهوری اسلامی ایران انتقاد می‌کند. او چند روز پیش از ایران خواسته بود عراق را صحنه درگیری با آمریکا نکند.

ایران که ادعای «عمق استراتژیک» و قدرت‌طلبی در منطقه را داشت، امروز حتی قادر به دسترسی به پول‌های خودش در عراق هم نیست. حداقل پنج میلیارد دلار پول گازی که به عراق فروخته است، به علت تحریم‌های بانکی قابل جابه‌جایی نیست. پیمانکاران ایرانی نیز صدها میلیون دلار از شرکت‌های دولتی عراق طلب دارند که در بسیاری موارد قادر به دریافت آن نیستند.

در ماه ژوئن عراق انتخابات را پیش رو دارد و آن‌جا است که عزم الکاظمی برای تاکید بر استقلال و حاکمیت مالی کشورش به محک رای‌دهندگان نیز گذاشته می‌شود. او احتمالا خواهد کوشید به همراه شیعیان ناراضی از جمهوری اسلامی همچون عمار حکیم و برخی احزاب سنی و کرد، دولتی جدید تشکیل دهد. البته دولت پیش از انتخابات با پشتیبانی نیروهایی همچون سازمان ملل خواهد کوشید از سلامت انتخابات دفاع کند و به ایران و گروه‌های تحت حمایتش اجازه دخالت ندهد. همین است که حسین شریعتمداری در روزنامه کیهان از سیستانی بابت درخواست نظارت بر انتخابات توسط سازمان ملل، انتقاد کرده بود؛ انتقادی که به‌سرعت مجبور به پس گرفتنش شد. همین ماجرا خود بازگوکننده توازن قوا در عراق امروز است.

جمهوری اسلامی ایران امروز حتی در کشورهایی که قرار بود حیات خلوت آن باشد نیز آنقدر نفوذ ندارد که بتواند بر رای‌ آن‌ها در کمیته‌های سازمان ملل هم تاثیر بگذارد. عراق فقط صحنه کشته شدن سلیمانی نبود‌؛ صحنه دفن آرزوهای بزرگ جمهوری اسلامی هم هست.