انتشار در ایندیپندنت فارسی
سیاستمداران اسرائیل تا نیمهشب چهارشنبه وقت دارند تا از آخرین مجلسی که مردم انتخاب کردهاند، دولت تشکیل دهند. در غیر این صورت، کشورعازم سومین انتخابات پیاپی خواهد شد. در همین حال، دولت موقت بنیامین نتانیاهو همچنان بر استحکام مواضع امنیتی خود تاکید میورزد.
دو روز پیش شاهد سه حمله راکتی از نوار غزه به خاک اسرائیل بودیم که احتمالا کار «جهاد اسلامی فلسطین»، گروهی نزدیک به جمهوری اسلامی، بوده است. نتانیاهو فردای آن حملات در نشستی خبری حاضر شد و تهدید به اقدامی کرد که تا کنون چندین بار به آن دست یازیده است: «اگر لازم باشد، دست به عملیاتی وسیع در غزه میزنیم. حاضر به هیچ توافقی نیستیم مگر تمام حملات متوقف شوند.»
در همین حال، ایران نیز موضوع گفتوگوی تلفنی نتانیاهو با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، در روز جمعه بود. دفتر نتانیاهو ضمن اعلام این خبر و اهمیت نگرانیهای اسرائيل راجع به حضور ایران در سوریه، از جزئیات بیشتری خبر نداد.
اما آیا احتمال دارد که إسرائيل، از غزه فراتر رود و حرکتی به سوی ایران انجام دهد؟ در شرایطی که هم نتانیاهو برای بقای سیاسی خود میجنگد و هم نزدیکترین متحدش، دونالد ترامپ، پاسخ به این سوال میبایست با محاسباتی چندجانبه همراه باشد. هرچند، گرایش عمومی ترامپ، همواره متمایل به دوری از تحرکات نظامی اینچنینی بوده است.
نفتالی بنت، وزیر دفاع اسرائيل، در نشست خبری با نخست وزیر خود همراه بود و راجع به ایران سخن گفت. او گفت، اسرائیل باید «دست به تهاجم» علیه تلاش ایران برای محکم کردن جا پای خود در خاک سوریه، یعنی در نزدیکی مرزهای شمالی اسرائیل، بزند. بنت افزود: «بر کسی پوشیده نیست که ایران میخواهد حلقهای از آتش دور کشور ما بسازد.»
چند هزار کیلومتر آن سوتر، در ایتالیا، یک وزیر دیگر اسرائیل نیز ایران را تهدید به حمله نظامی کرد. یسرائیل کاتز، وزیر خارجه آن کشور، در گفتوگو با روزنامه «کورییره دلا سرا»ی ایتالیا گفت، حمله به ایران «یک گزینه موجود است.» او افزود: «ما نخواهیم گذاشت ایران سلاح هستهای تولید کند یا به آن دست یابد.»
ایران در صدد حمله به عربستان یا امارات؟
آقای کاتز در آن گفتوگو همچنین مدعی شد که طبق یافتههای دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، جمهوری اسلامی ایران قصد حمله به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس دارد. او در این زمینه گفت: «تهدید به تحریم کافی نیست. تنها بازدارنده، خطر نظامی واقعی علیه حکومت ایران است.»
کاتز این آخرهفته را در رم گذراند تا در نشست سالیانه «گفتوگوی مدیترانه» شرکت کند که به میزبانی وزارت خارجه ایتالیا و اتاق فکری به نام «موسسه ایتالیایی مطالعات سیاسی بینالمللی» برگزار میشود.
از جمله پرسشهایی که کاتز با آن مواجه شد، این بود که اسرائیل با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس همکاری میکند، یا نه. او به این پرسش پاسخ مثبت داد، و گفت: «ما منافع مشترک داریم» و «خود را در همکاری با یکدیگر مییابیم.»
وزیر خارجه اسرائیل خطاب به اروپاییها، از دفاعشان از برجام انتقاد کرد و از رویکرد بدیل ترامپ دفاع کرد. او گفت، فشارهای آمریکا «موثر» بودهاند و افزود: «ما انتظار داریم تلاشهای ایران برای دستیابی به سلاحهای هستهای و پشتیبانی از گروههای تروریستی، رو به افول بگذارند، اما این کار با پشتیبانی کشورهای اروپایی آسانتر خواهد شد. تا وقتی که ایرانیان در این توهم باشند که اروپا پشتیبانشان است، کوتاه آمدن برایشان دشوار خواهد بود.»
وزیر خارجه دولت پوپولیست ایتالیا، لوئیجی دی مایو، در دیدار با همتای اسرائیلیاش از او خواهان گفتوگو با حکومت بشار اسد شد. کاتز اما گفت که گفتوگو با اسد، «تا هنگامی که که سوریه به ایران اجازه استفاده از خاک خود را علیه اسرائيل و دولتهای میانهرو عرب میدهد، ممکن نیست.»
راهآهن دوبی- حیفا برای دور زدن تنگه هرمز؟
گرچه رسانهها بر سخنان کاتز راجع به حمله نظامی به ایران تمرکز کردند، اما شاید مهمترین موضوع سفر او به رم، گفتوگو در مورد یکی از طرحهای دیرین اسرائیل بود: برقراری خط آهنی که بندر حیفای اسرائيل را به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس وصل کند. این امر، راهی برای دور زدن تنگه هرمز ایجاد خواهد کرد که نزدیک به ایران است و تهران بارها تهدید به بستن آن کرده است. آن راهآهن میتواند از خاک عربستان و اردن گذر کند و به حیفا برسد، و دسترسی بسیاری از کشورهای عربی به بندرهای دریای مدیترانه را سهل کند. کاتز از همتای ایتالیاییاش خواست که رم نیز به این پروژه بپیوندد.
آقای کاتز پیش از آن که وزیر خارجه شود، بیش از ده سال وزیر حمل و نقل بوده است و سالها روی این طرح ریلی کار کرده است. او گفت، این طرح «ما را از نیاز به این که به دو تنگهای برویم که بستنشان راحت است، یعنی باب المندب و هرم، رها میکند و راهمان را ۶۵۰۰ کیلومتر کوتاهتر میکند.»
وزیر خارجه اسرائیل این آخرهفته مداخلهای نیز در سیاست داخلی کشورهای اروپایی کرد. او در گفتوگو با رادیو ارتش اسرائیل گفت: «من در انتخابات سایر کشورها دخالت نمیکنم»، اما بلافاصله افزود که امیدوار است جرمی کوربن، رهبر حزب کارگر بریتانیا، به نخستوزیری انتخاب نشود. او گفت: «امیدوارم طرف مقابل پیروز شود»، که اشارهای به حزب محافظهکار به رهبری نخستوزیر بوریس جانسون بود.