انتشار در ایندیپندنت فارسی
تاریخدانان معمولا از یک سئوال متنفرند و آن اینکه «آینده را چگونه پیشبینی میکنید؟»
حالا اما من – که در حال دریافت مدرک دکتری تاریخ خود هستم، تصمیم به یک خبط بزرگ گرفتم و آن اینکه در این موسم پایان سال دست به پیشبینی آینده بزنم. آن هم نه فقط آینده یک سال آینده که آینده یک دهه آینده. حالا که دهه ۲۰۱۰ تمام شد، چرا که نه؟
البته پیشبینیهای من احتمالا حوصلهسربرتر از خیلیهای دیگر خواهد بود چون که اولا ذاتا آدم خوشبینی هستم و قصد پیشبینی فاجعه ندارم. دوم اینکه چون گوی بلورین و قدرتهای نوستراداموسی ندارم پیشبینیهایم واقعبینانه و بر اساس چشماندازهایم از رویدادهای کنونی دنیاست؛ یعنی واقعگرایی به اضافه خوشبینی.
این شما و این جهان در سال آینده:
ایران
در طی ده سال آینده، جمهوری اسلامی ایران بالاخره از میان خواهد رفت.
پس از درگذشت آیتالله خامنهای، دعوایی بر سر ادامه رهبری در میگیرد.
در نهایت اما در میان شورشهای وسیع مردمی و احتمال کودتا از سوی سپاه، انتخاباتی نسبتا آزاد برای مجلس موسسان تشکیل میشود و جمهوری اسلامی منحل میشود. وارد دورهای از بیثباتی میشویم که در آن ایرانیهای بسیاری به کشورشان باز میگردند؛ احزاب سیاسی جدید تشکیل میشوند (از جمله چند حزب سپاهی که همه هم اسلامگرا نخواهند بود)؛ و مجلس جدید متشکل از انواع و اقسام نظرات مختلف و متضاد خواهد بود.
در طول این دهه شاهد درگیریها و خشونت سیاسی قابل توجهی خواهیم بود. اما در پایان همه متفقالقول خواهند بود که ایران ۲۰۳۰ از ایران ۲۰۲۰ بهتر است. «ایندیپندنت فارسی» هم در تهران دفتر میزند.
خاورمیانه
مرزهای هیچ یک از دولتهای خاورمیانه تغییر چندانی نمیکند اما اقلیم کردستان عراق شاید به خودمختاری بیش از پیش برسد.
طرحهای ولیعهد عربستان برای ایجاد تحولات در این کشور ادامه پیدا میکند و عربستان بیشتر شبیه دوبی میشود؛ جایی مملو از بازدیدکنندگان خارجی، با کاهش قوانین اکید اسلامی.
بلندترین برج جهان هم با قامت یک کیلومتر در جده افتتاح میشود و این شهر به یکی از جاذبههای اصلی منطقه تبدیل میشود. اما خبری از دموکراسی در این کشور نخواهد بود.
در مصر، دیکتاتوری نظامیها ساقط میشود و دموکراسی شکنندهای سرکار میآید که در آن حزب نظامیها همچنان یکی از احزاب قدرتمند است اما تمام قدرت را در دست ندارد. مصر میشود یک چیزی شبیه اندونزی امروز.
جنگ داخلی در لیبی تمام میشود و این کشور هم به مقصدی برای گردشگران اروپایی تبدیل میشود.
ترجیح میدهم درباره آینده سوریه، اسرائیل و فلسطین پیشبینی نکنم.
جدالهای سیاسی در جهان غرب
برنی سندرز پیروز انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در سال آینده میشود و دورهای جدید برای جدالهای سیاسی در جهان غرب آغاز میشود. سندرز با ارائه برنامه قوی سوسیال دموکراتیک، سرمایهداری را به چالش میکشد – اما سرنگون نمیکند. اصل محبوبیت او از اینجا خواهد آمد که دست به بازسازی زیرساختهای آمریکا در سراسر کشور خواهد زد.
المپیک تابستانی لس آنجلس ۲۰۲۸ در حالی آغاز میشود که آمریکا به عنوان الگوی کشوری مترقی در همه جای دنیا شناخته شده.
با مطرح شدن الگوی سندرز، چپ جهانی سعی میکند آن را در نقاط گوناگون دنیا پیاده کند. حزب کارگر بریتانیا به رهبری ربکا لانگ-بیلی در همین راستا خواهد کوشید. دولت آمریکا سعی میکند توانش را در این راستا قرار دهد. احزاب راست افراطی نیز در سراسر قاره اروپا ظهور میکنند (اما نه در بریتانیا).
دهه ۲۰۲۰ دهه جدال چپ و راست افراطی خواهد بود. در آمریکا هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه دچار انشعابات میشوند و نظام دوحزبی کنونی از میان میرود.
بنیانهای نظام دموکراتیک شاید همچون وضعیت کنونی کشورهای مجارستان و لهستان در جاهایی تضعیف شود، اما هیچجای جهان غرب از میان نمیرود.
اتحادیه اروپا سرجایش میماند، ناتو هم همینطور.
روسیه
پس از پایان حکومت پوتین، روسیه به حالت دموکراتیکتری بازمیگردد اما در ضمن بیسروصداتر از قبل میشود.
بالاخره معلوم میشود که این کشور غولآسیا ابرقدرتی واقعی نیست و رئیسجمهوری بعدی بیشتر به مسائل داخلی کشورش میپردازد.
روسیه جدید به همکاری با ناتو میپردازد و خواهان عضویت در آن میشود.
تغییرات اقلیمی
در پایان این دهه، تغییرات اقلیمی همچنان به عنوان خطری بزرگ و جدی مطرح خواهد شد. قدمهایی جدی در راه مقابله با این تغییرات برداشته میشود و اوضاع بهتر از امروز میشود.
دولت سندرز در آمریکا پیشنهادهای بینالمللی در این زمینه را پیاده میکند و بر خیلی کشورهای دیگر فشار میآورد و آنها را وادار به تبعیت میکند.
گوشت مصنوعی و غیرحیوانی به یک گزینه ثابت و غالب در خیلی جاهای دنیا بدل میشود و حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد مردم کره زمین گوشت حیوانی نخواهند خورد (رقم کنونی حدود ۸ درصد است.)
نروژ فروش تمامی ماشینهایی را که با بنزین کار میکنند ممنوع میکند و خیلی کشورهای دیگر هم به این فهرست اضافه میشوند.
چین
چین به ابرقدرتی واضحتر از همیشه بدل می شود و پس از سرکوب اعتراضات مردمی همچنان در کنترل دولت تکحزبی میماند. این کشور دیگر پرجمعیتترین کشور جهان نخواهد بود (این لقب به زودی به هند میرسد) اما در ضمن از ناهمگونیهای بسیار درون خود رنج خواهد برد.
شانگهای از ثروتمندترین شهرهای جهان خواهد بود و سرانه تولید ناخالص داخلی در شرق چین، به اندازههای اروپایی میرسد اما در سایر مناطق همچنان بسیار پایین خواهد بود.
چین اما به هیچ کشور دیگری حمله نظامی نمیکند و در چارچوب نظم جهانی و سازمان ملل میماند.
این کشور همچنان یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل است و هیچ تغییری در ساختار این شورا ایجاد نمیشود؛ گرچه برخی کشورها همچنان حرف چنین تغییراتی را خواهند زد.
قاره آفریقا
یک واحد پول مشترک در خیلی کشورهای قاره آفریقا معرفی میشود.
کشورهای این قاره همچنان به نسبت از سطح توسعه پایینی برخوردار خواهند بود اما بعضی کشورهای نسبتا بزرگ مثل کنیا و نیجریه بیشتر شبیه هند امروز میشوند؛ یعنی با سطح زندگی بالاتر.
در آفریقای جنوبی، شاهد تغییر نظام حزبی و انشعاب کنگره ملی آفریقا به جناحهای چپ و راست خواهیم بود.
فنآوری
شرکتهای بزرگ فنآوری همچنان به کارشان ادامه میدهند اما با مقرراتی که دولت سندرز وضع کرده، بیشتر تحت کنترل سیاستگذاریهای دولتی خواهند بود. بعضی از این شرکتها از آمریکا فرار میکنند و مقر جدید خود را به چین انتقال میدهند.
در بسیاری شهرهای دنیا امکان رفت و آمد با ماشینهای بدون راننده و وسایل پرنده موجود خواهد بود. قطارهای سریعالسیر در سراسر جاده ابریشم قدیم و همچنین شهرهای آمریکا، به حمل و نقل سرعت بیشتری میدهند.
کابوسهای ترسناک خاصی – نه در چین و نه در غرب، صورت نخواهد گرفت اما شهروندان بیش از پیش به فنآوریهای جدید در زندگیهایشان اجازه دخالت خواهند داد. به جای تلفنهای همراه، دستگاههایی کوچک خواهیم داشت که همه کار را انجام میدهند و صفحهای مصنوعی مقابل چشممان ایجاد میکنند.
ارسال بسته با پهپاد انجام خواهد شد.
ماشینهای دیزلی و بنزینی در خیلی نقاط جهان از صحنه خارج میشوند.
سوئد اولین کشوری خواهد شد که پول نقد در آن از میان میرود (چنانکه یکی از مقامات بانک مرکزی این کشور پیشبینی این امر تا سال ۲۰۲۳ را کرده).
ادب و هنر
هالیوود دست از اعتیاد خود به فیلمهای مارول و کمیک استریپ برخواهد داشت. شاهد تولید آثار هنری بهتری از دهه قبل خواهیم بود، بهخصوص که جدالهای اجتماعی جهان بنمایه بهتری فراهم خواهند کرد.
در واکنش به اعتیاد به رسانههای اجتماعی و تلفنها، تعداد بیشتری از مردم به کتابخوانی و استفاده از آثار هنری رو میآورند.
فنآوری احتمال استفاده از تصویر بازیگران درگذشته مثل جیمز دین در فیلمهای جدید را فراهم خواهند کرد اما این پدیده اقبال چندانی پیدا نخواهد کرد.
در عوض فیلمها بیش از همیشه جهانی میشوند و هالیوود پر از ستارههایی میشود که از بقیه دنیا میآیند. حتی بیش از امروز.
همچنین بعضیها اقتباسهای جدیدی از رمانهای جین اوستین انجام میدهند و فیلمهایی درباره روستاهای انگلستان در اواخر قرن نوزهم میسازند – تا جایی که داد و فغان مردم بیشتر به آسمان برود.
آیتالله جنتی
آیتالله جنتی صد و دومین سالگرد تولد خود را در پایان این دهه در تهران جشن میگیرد. گفته میشود که ایشان به علت کهولت سن متوجه سقوط جمهوری اسلامی و مرگ آیتالله خامنهای نشده و همچنان خواهان برخورد سخت با فتنهگران عالم است.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله، نظر نویسنده بوده و سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمیکند.