کربلا تا ایلام کمتر از ۴۰۰ کیلومتر فاصله دارد و هر دو شهرهایی شیعه‌نشین هستند که هفته گذشته مراسم اربعین حسینی در آن‌ها برگزار شد. اما رهبران روحانی آن دو شهر، در روز جمعه، مواضعی کاملا متفاوت نسبت به حرکت‌های اخیر مردم عراق اتخاذ کردند که نشانگر تفاوت ایران و عراق است. امامان جمعه ایران تحت سلطه حکومت جمهوری اسلامی هستند و در سراسر کشور بر اساس نسخه‌ای که توسط بیت رهبری در خیابان پاستورِ تهران تعیین می‌شود، سخنرانی می‌کنند، در عراق اما مراجع و روحانیون شیعه، از استقلال نسبی برخوردارند.
محمد علی موحدی کرمانی، خطیب نماز جمعه دیروز تهران، به معترضان عراقی با عنوان «گروه‌های منحرف» و «شیعه انگلیسی» حمله کرد، و گفت: «برخی گروه‌های منحرف که ما آن‌ها را شیعه انگلیسی می‌دانیم، در اعتراضات عراق نفوذ کرده‌اند و در کربلا و بصره جنایاتی مرتکب شدند که مردم عراق باید صفوف خود را از آن‌ها جدا کنند».
حکومت ایران اصطلاح «شیعه انگلیسی» را معمولا برای اشاره به جریان سنت‌گرای آیت‌الله شیرازی به‌کار می‌برد که ده‌ها سال است از نفوذ بسیاری در شهر کربلا برخوردار است. اما شعارهای مردم عراق علیه حکومت ایران و دخالت جمهوری اسلامی در عراق، محدود به کربلا نبوده است و در بغداد و بسیاری از دیگر شهرهای شیعه‌نشین جنوب کشور نیز شنیده شده است.
تصاویر آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، و قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در برخی از تظاهرات‌های مردمی عراق لگدمال شده‌اند.
رشا العقیدی، تحلیل‌گر عراقی مقیم واشنگتن، در توییتر نوشت: «در مورد احساسات غیرقابل انکار ضدایرانی در عراق باید بگویم: این احساسات واقعی هستند و از سوی شیعیان می‌آیند. اما این دلیل نمی‌شود عراقی‌ها بخواهند وارد جنگ با همسایه خود شوند.» او تاکید کرد: «خشم از سلیمانی به معنی نفرت از مردم ایران نیست» و در حرکتی طنازانه، عکس یک بسته سبزی ایرانی را منتشر کرد.
آیت‌الله سیستانی خطبه جمعه خود را دیروز از شهر مقدس کربلا اقامه کرد و تاکید کرد که نباید با نیروهای نظامی به سراغ معترضان رفت. او همچنین خواهان انجام اصلاحات شد و با حمایت از خواست‌های معترضان، تاکید کرد که هیچ گروه خارجی «در سطح جهان یا منطقه» نمی‌تواند بالاتر از اراده مردم عراق قرار بگیرد. سیستانی که اکثریت شیعیان جهان (از جمله ایران) از مقلدان او هستند، گفت، طبق قانون کنونی عراق مردم حق برگزاری «همه‌پرسی درباره قانون اساسی و انتخابات‌های منظم» را دارند. با این حساب، می‌توان گفت او عملا از خواست کنار رفتن دولت و برگزاری انتخابات جدید حمایت می‌کند. برهام صالح، رئیس جمهوری عراق، روز پنجشنبه وعده برگزاری انتخابات زودهنگام داده بود.
در روزهای اخیر، قاسم سلیمانی با سفر به بغداد کوشیده بود جلو استعفای دولت عادل عبدالمهدی، نخست وزیر شیعه عراق را بگیرد که سال گذشته، از جمله با چانه‌زنی‌های خودِ سلیمانی، به قدرت رسیده بود.
سایر روحانیون شیعه عراقی مواضعی حتی شدیدتر گرفته‌اند. حتی کمال الحیدری، مقیم قم، با انتشار بیانیه‌ای ضمن اعتراض به فساد احزاب مذهبی در عراق، از معترضان حمایت کرد.
آیت‌آلله مصطفی علما، امام جمعه کرمانشاه، گفت: «امام خامنه‌ای فرمودند مردم کشورهای اسلامی لبنان و عراق باید بدانند مطالبات به حق آن‌ها تنها باید در چارچوب قانون حل و فصل شود». او با متهم کردن معترضان گفت: «در سرلوحه همه این ناآرامی‌ها دستان آمریکا، اسرائیل و عربستان سعودی مشاهده می‌شود».
در ایلام، حجت‌الاسلام الله‌نور کریمی‌تبار در خطبه جمعه خود گفت، «طمع آمریکا و آل سعود» باعث بروز اعترضات در عراق شده است، و افزود: «آمریکا و عربستان درصدد آنند که با ایجاد تفرقه وحدت مسلمانان را به هم زده و از قِبل این تفرقه به اهداف شوم خود دست یابند».
در میان مردم عراق اما خطبه چند وقت پیش امام جمعه ایرانی دیگری دست به دست می‌شود؛ سید احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد، که گفته بود: «امروز حشدالشعبی ایران است». او به چند نیروی دیگر مورد حمایت ایران در منطقه هم اشاره کرده بود و این‌ها را نشانه نفوذ ایران دانسته بود.
یک سند دردسرساز دیگر که دست به دست می‌شود، فیلمی مربوط به سه سال پیش است که در آن، حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان، اعتراف کرده بود که آن گروه تمام بودجه خود را از جمهوری اسلامی ایران دریافت می‌کند. حالا که نصرالله به معترضان لبنان به عنوان عوامل خارجی حمله می‌کند، آن سخنان نشانه روشن ریاکاری تلقی می‌شوند.
نصرالله از آغاز اعتراضات لبنان با استعفای دولت مخالفت کرده بود. اما اکنون که سعد حریری استعفا داده است، موضع رهبر حزب‌الله تا حدودی تغییر کرده است. او در خطبه نماز جمعه خود گفت: «دولت جدید باید هر چه سریع‌تر تشکیل شود… و دولت جدید باید به خواسته‌های مردمی که به خیابان آمدند، گوش کند».
عوامل حزب‌الله و دیگر حزب متحد با آن، جنبش امل، در حمله فیزیکی به تظاهرات‌های مردم لبنان و ضرب و شتم معترضان نقش داشته‌اند.
آینده تحولات عراق و لبنان هر چه باشد، شکی نیست که جنبش‌های اخیر، منافع جمهوری اسلامی در این کشورها را عقب رانده‌اند و شیعیان این دو کشور نیز کمتر حامی حکومت تهران هستند. حتی شکاف‌هایی نیز در گروه‌های شیعه‌ای که زیر عکس آیت‌الله خمینی و خامنه‌ای تعلیم دیده‌اند، ایجاد شده است.
یکی از تکان‌دهنده‌ترین فیلم‌هایی که اخیرا از عراق منتشر شده است، از سوی گروهی از سربازان حشد الشعبی است. این سربازان آمده‌اند تا پاسخ گفته‌های ابومهدی المهندس، فرمانده شماره دو حشد الشعبی، را بدهند که گفته بود، وقتی زمانش برسد این نیروهای شیعه‌محور به اعتراضات پاسخ می‌دهند. نماینده این سربازان شیعه، شعری می‌خواند که یک بیت آن گویا چنین است: «نه، ابو مهدی، پیروزی از آن ما است. از شیاطین خود فرمان نگیر».
