انتشار در ایران‌وایر

کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ سال‌ها است که نه فقط بین ایرانیان موضوع بحث و جنجال بوده که در سطح جهان نیز مورد توجه گسترده قرار گرفته است. با گذشت ۶۷ سال از این روی‌داد، تاریخ‌دان‌ها در مورد واقعیت‌های بنیادین آن به اجماع رسیده‌اند. امروز دیگر می‌دانیم که دستگاه‌های اطلاعاتی امریکا و بریتانیا در هم‌دستی با نیروهایی در ارتش ایران و روحانیون متحد خود، این کودتا را به سرانجام رساندند. با این همه، هر روز شاهد برملا شدن جزیيات جدیدی در مورد آن هستیم. تازه همین سه سال پیش بود که امریکا بعد از ده‌ها سال، اسناد جدیدی در مورد کودتا منتشر کرد که بیش از هر چیز، نقش محوری بریتانیا در رقم زدن آن را آشکار می‌کنند.

ماه گذشته، در سالگرد کودتا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، فیلم مستند جدیدی به نام «کودتای ۱۹۵۳» در بریتانیا پخش شد اما پس از جنجال‌های مربوط به محتوای آن، پخش آن فعلا متوقف شده است. این فیلم محصول ۱۰سال پژوهش «تقی امیرانی» است؛ ‌مستندسازی متولد ایران که از نوجوانی در بریتانیا زندگی کرده است.

چرا پخش فیلم مستند کودتای ۱۹۵۳ متوقف شد؟

انتشار در ایندیپندنت فارسی

در ژوئن ۲۰۱۷ خطر جنگی دیگر در خلیج‌فارس بالا گرفت. عربستان سعودی به همراه سه متحد خود (امارات،‌ بحرین و مصر) اعلام کردند روابط دیپلماتیک خود با قطر را قطع می‌کنند و به این کشور کوچک که تنها مرز زمینی‌اش با عربستان سعودی است اجازه استفاده از حریم هوایی و راه‌های دریایی خود را نمی‌دهند. خواست ریاض و متحدان این بود که قطری‌ها دست از حمایت خود از اخوان مسلمین، همکاری با ایران و تأمین بودجه شبکه الجزیره بردارند. دونالد ترامپ تازه ریاست‌جمهوری‌اش را آغاز کرده بود و به نظر کنار عربستان ایستاد و قطر را متهم به تروریسم کرد. گرچه دیپلمات‌های آمریکایی (که رئیسشان هنوز رکس تیلرسون، وزیر خارجه اول ترامپ بود) به‌سرعت وارد کار شدند تا موضع واشنگتن را بی‌طرف جلوه دهند. عربستان اما به‌سرعت موفق به جذب متحدان بیشتر شد: از اردن تا مالدیو تا یمن تا دولت غیررسمی طبرق در لیبی و بسیاری سایر کشورهای آفریقایی همچون سنگال، موریتانی و جیبوتی.

در این میان شیخی که به‌زودی قرار بود هشتاد و هشتمین سالگرد تولد خود را جشن بگیرد آستین‌ها را بالا زد تا جلوی درگرفتن تخاصم در منطقه را بگیرد. شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح هم به دوحه رفت و هم به ریاض. او خواسته‌های عربستان را پیش روی قطری‌ها گذاشت. هر دو طرف او را به‌عنوان میانجی قبول داشتند. بحران دیپلماتیک آن ماه حل نشد و با گذشت بیش از سه سال و سه ماه هنوز هم حل‌نشده؛ اما شیخ صباح حداقل مجاری ارتباطی بین دو طرف را باز نگاه داشت و نگذاشت شورای همکاری کشورهای عرب خلیج‌فارس از هم بپاشد. چند ماه بعد، در سپتامبر ۲۰۱۷، او در کاخ سفید مهمان ترامپ بود و در نشست خبری مشترک با تأسف از اختلاف بین «برادران ما در خلیج» سخن گفت و تلویحاً گفت امکان درگیری نظامی هم بوده اما دیپلماسی جلوی آن را گرفته.

شیخ دیپلمات کویتی‌ها درگذشت

انتشار در ایندیپندنت فارسی

یکشنبه در بیشتر کشورهای جهان از جمله ارمنستان و آذربایجان روز تعطیلی آخرهفته است؛ روزی آرام به دور از دغدغه‌های معمول. دیروز اما این دو کشور پرتلاطم‌ترین یکشنبه تاریخ چند سال اخیر خود را تجربه کردند. خطر جنگ بار دیگر قفقاز را تهدید می‌کند.

ماجرا از این‌جا شروع شد که صبح یکشنبه جمهوری آذربایجان دست به حملات هوایی و زمینی علیه مناطقی زد که از نظر بین‌المللی جزو خاک این جمهوری به حساب می‌آیند اما قریب سی سال است در اشغال نیروهای ارمنستان هستند. مقامات آذربایجان اعلام کردند که روستاهای قاراخان بیگلی، گروند، گرده‌ریز و عبدالرحمان علیا در استان فضولی را «آزاد» کرده‌اند. مجری تلویزیون آذربایجان هنگام اعلام این خبر با شوق گریه کرد. استان فضولی نام خود را از شاعر شهیر قرن شانزدهم میلادی می‌گیرد که هم به ترکی آذربایجانی شعر می‌گفت و هم به فارسی و البته اهل کربلا بود که آن روزها بخشی از حکومت آق‌قویونلوها و سپس عثمانی‌ها محسوب می‌شد. فضولی یکی از ۱۰ استان (رایون) رسمی آذربایجان است اما بخش اعظم خاک آن از سال ۱۹۹۳ در اشغال ارمنستان است. این منطقه در کنترل «جمهوری آرتساخ» قرار دارد که ارمنی‌ها در منطقه ناگورنو-قره‌باغ اعلام کرده‌اند. هیچ کشوری در جهان (حتی خود ارمنستان) استقلال این جمهوری را به رسمیت نمی‌شناسند گرچه لابی ارمنی‌ها در آمریکا باعث شده بعضی ایالات آمریکا و شهرداری لس‌آنجلس با آن رابطه رسمی داشته‌اند. بیشتر روستاهایی که نیروهای باکو آزاد کرده‌اند خالی از سکنه هستند.

خطر جنگ کوهستانی: درگیری آذربایجان و ارمنستان

انتشار در ایندیپندنت فارسی

محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، روز جمعه هفته گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرد. جلو او پلاکاردی گذشته بودند که عبارت روی آن گویای استراتژی اصلی او در ۱۵ سال زمامتش بر فلسطینی‌ها بود: «دولت فلسطین». او در این مدت توانسته است «دولت فلسطین» را به نهادی بدل کند که بیش از هفتاد درصد کشورهای جهان (۱۳۸ کشور) به رسمیت می‌شناسند و این امر از سال ۲۰۱۴ حتی شامل یک کشور مهم اروپای غربی یعنی سوئد نیز می‌شود؛ نهادی که عضو رسمی یونسکو است و به همراه واتیکان، یکی از تنها دو نهادی است که به عنوان «دولت ناظر غیرعضو» در سازمان ملل حضور دارد.

اما معنای واقعی دوران رهبری عباس ۸۴ ساله را باید نه در این عبارت فریبنده، که در یکی از جملاتش بیابیم: «بعد از این همه حرفی که در موارد متعدد زده‌ام، نمی‌دانم دیگر چه می‌توانم بگویم.»

گام بعدیِ فلسطین چه می‌تواند باشد؟

انتشار در ایندیپندنت فارسی

داریوش، ابی، پرویز صیاد و فرامز اصلانی؛ علی احساسی، نماینده مجلس کانادا از حزب حاکم لیبرال؛ شهریار آهی، سخنگوی شورای مدیریت گذار، تاریخدانان و دانشوران، رامین جهانبگلو، کامران امین، تورج اتابکی، محمد توکلی ترقی، مهرزاد بروجردی و علی بنوعزیزی؛ شهره آغداشلو، نامزده جایزه اسکار؛ وزرای سابق کابینه، عبدالرضا انصاری، جواد خادم و منوچهر گنجی؛ روزنامه‌نگارانِ ایرانی-کانادایی حسن زرهی و نسرین الماسی. هادی خرسندی و مصطفی عزیزی، از نویسندگان «ایندیپندنت فارسی». این‌ها همه با هم چه وجه مشترکی دارند؟

افرادی که نام بردیم همگی جزو کسانی هستند که روز گذشته با فرستادن نامه‌ای مشترک به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، شکل‌گیری «اتحاد در برابر تفاهم‌نامه کلی ایران و چین» را همزمان با آغاز مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کردند. بین آن‌ها البته حتما تفاوت سیاسی هست. اما مساله منافع ملی مردم ایران باعث شده گرد هم بیایند.

از داریوش و ابی تا نماینده مجلس کانادا: «نه» به تفاهم‌نامه ایران و چین

انتشار در ایندیپندنت فارسی

روث بیدر گینزبرگ هرگز دنیایی را که در آن بزرگ شده بود، فراموش نکرد. در دهه ۱۹۶۰ در دانشکده حقوق هاروارد، او یکی از تنها ۹ دانشجوی زن از میان ۵۵۲ دانشجوی آن سال بود. در میان استادانش حتی یک زن هم نبود. یکی از استادان مرد یک بار آن ۹ دانشجوی دختر را به شام دعوت کرد و از آنها خواست توضیح دهند که چرا خودشان را محق شرکت در کلاس و گرفتن جای مردان می‌دانند. جواب روث خاضعانه بود؛ او گفت چون همسرش وکیل است، دوست دارد کار او را بهتر بفهمد.

پیشتاز برابری؛ نگاهی به زندگی روث بیدر گینزبرگ

انتشار در ایندیپندنت فارسی

در ژانویه ۲۰۲۰، در حالی که جهان آماده آغاز دهه جدید می‌شد، آنتونیو گوترش، دبیر‌کل سازمان ملل، با سخنانی به این مناسبت از چالش‌های آینده دنیا سخن گفت. پیرمرد سوسیالیست پرتغالی که سومین سالگرد زمامداری خود را نیز جشن می‌گرفت هشدار داد که «چهار سوارکار» در روزهای پیش رو آینده بشریت را تهدید می‌کنند. اشاره او به آن «چهار سوارکار آخرالزمان»‌ بود که در آخرین فصل انجیل، مکاشفه یوحنا، ظاهر می‌شوند. چهار سوارکاری که گوترش از آنها می‌گفت، اما از این قرار بودند: «تنش‌های ژئوپلیتیک، بحران اقلیمی، سوءاعتماد جهانی، جنبه تاریک فن‌آوری.»

آیا او مبالغه می‌کرد؟ آیا صحبت از آخرالزمان و بحران کار همیشگی رهبران اغراق‌گر سازمان ملل نیست؟

نبرد با سوارکاران آخرالزمان: جشن تولد ۷۵سالگی سازمان ملل

انتشار در ایندیپندنت فارسی

هیچ روزنامه‌نگاری نمی‌تواند مثل باب وودوارد نفس جهانیان را در سینه حبس کند. در حالی که همه منتظر انتشار «خشم»، کتاب جدید او درباره دولت دونالد ترامپ در روز سه‌شنبه هستند، بخش‌هایی از این کتاب در اینترنت منتشر شده است‌. وودوارد در سال ۱۹۷۲ خبرنگاری ۲۹‌ساله برای روزنامه «واشنگتن‌ پست» بود که یکی از اقداماتش به او شهرت و اهمیتی جهانی و تاریخی داد: برملا کردن ماجرای واترگیت که عاقبتش استعفای ریچارد نیکسون شد. برای اولین بار در تاریخ، رئیس کاخ سفید از سمت خود استعفا داد — اتفاقی که از آن وقت تا کنون هم دیگر تکرار نشده است. وودوارد در طول این سال‌ها همیشه از این شهرت استفاده کرده است تا به درون کاخ سفید راه پیدا کند. بسیاری از روسای جمهوری، حتی زمانی که علیه‌شان نوشته، بارها با او گفت‌وگوی خصوصی کرده‌اند. مثلا جورج دبلیو بوش برای چهار تا از کتاب‌های وودوارد با او گفت‌وگو کرد. باراک اوباما نیز بارها پای صحبت وودوارد نشست. در مورد ترامپ اما رکورد جدیدی زده شده است.

رئیس‌جمهوری آمریکا که از فضایی خارج از نخبگان سیاسی کشور می‌آید و همیشه می‌خواسته در مقابل آن‌ها خودی نشان دهد، ۱۸ بار پای صحبت وودوارد نشست تا مگر بتواند نظر او را جلب کند و پوشش او برخلاف کتاب قبلی وودوارد، «ترس»، منفی نباشد. ترامپ چند هفته پیش به وودوارد تلفن کرد تا نوزدهمین گفت‌وگو را انجام دهد و ماجرای صلح امارات و اسرائیل هم به کتاب راه پیدا کند، اما روزنامه‌نگار گفت که دیگر دیر شده و کتاب در دست انتشار است.

جزئیات تصمیم دونالد ترامپ برای کشتن قاسم سلیمانی

انتشار در ایندیپندنت فارسی

ساحل غربیِ شبه‌جزیره عربستان که پهنه بر دریای سرخ دارد به تاریخ دیرینش معروف است.

در دوران باستان که «راه ابریشم» چین را به اروپا وصل می‌کرد این‌جا مرکز «راه کندر» بود که عود و کندرِ مصر و یمن را به منطقه مدیترانه می‌رساند.

خانه لورنس در عربستان موزه می‌شود

انتشار در ایران‌وایر

بحران روزافزون اقتصادی و اجتماعی در ایران باعث شده است که شمار بسیاری از ایرانیان راه غرب پیش بگیرند. سه همسایه شمال غربی ایران در منطقه قفقاز جنوبی (ارمنستان، گرجستان و جمهوری آذربایجان) میزبان بسیاری از این ایرانیان هستند که یا همان‌جا سکنی می‌گزینند و یا با عبور از این کشورها راه غرب را پیش می‌گیرند، اما  برخی از آن‌ها در این راه گیر شبکه‌های مختلف کلاه‌برداری و خلاف‌کاری می‌افتند.

***

پلیس ارمنستان چند روز پیش خبر از کشف یک مورد از این کلاه‌برداری‌ها را داد. به گزارش رسانه‌های ارمنستان، پلیس متوجه یک شبکه کلاه‌برداری توسط دو شهروند ایرانی با همکاری چند شهروند ارمنستان شده است. آن‌ها از حداقل ۵۰ شهروند ایرانی پول گرفته‌اند و وعده فرستادن‌شان به کشورهای غربی را داده‌اند؛ وعده‌ای که از ابتدا دروغ و واهی بوده است. رسانه‌های ارمنستان این خبر را به نقل از اداره مطبوعات پلیس منتشر کردند و فیلم‌های گفتگو با ماموران پلیس ارمنستان و تصاویر گذرنامه‌های ضبط‌‌شده ایرانی را نیز منتشر کردند.

کلاه‌برداری ۳۰۰ هزار دلاری از ۵۰ ایرانی در ارمنستان