صد و ده روز بیشتر به مهمترین رویداد سیاسی جهان،. انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، باقی نمانده است. این انتخابات از خیلی نظرها از غیرعادی‌ترین انتخابات‌های تاریخ آمریکا است. از یک سو، کشور در‌گیر‌و‌دار بحران کرونا است، ویروسی که شاید در هیچ کجای دنیا به اندازه آمریکا ضرر به بار نیاورده باشد. از سوی دیگر، با دو نفر از سالمندترین نامزدهای تاریخ آمریکا روبه‌رو هستیم: جو بایدن ۷۷ ساله (که چند روز پس از انتخابات ۷۸ ساله می‌شود) و ترامپ که تازه ۷۴ سالش شده است. ترامپ در زمان آغاز ریاست‌جمهوری ۷۰ سال داشت و با این حساب پیرترین رئیس‌جمهور تاریخ آمریکا در آغاز کار بود (البته رونالد ریگان در آغاز کار با سن ۶۹ سال و یازده ماه و اندی تنها چند ماه جوان‌تر از ترامپ ۲۰۱۷ بود) حالا بایدن اگر انتخاب شود رکورد پیری در کاخ سفید را قریب یک دهه بالا می‌برد. این پیر بودن بایدن البته فقط مساله سن و توانایی‌های جسمی و ذهنی او نیست. این‌را می‌توان نمادی از تفاوت او با بخش مهمی از پایگاه انتخابات دموکرات‌ها دانست که متشکل از جوانان و دانشجویان است. همان‌ها که بیشتر به رقیب اصلی بایدن، برنی سندرز، رای دادند. بزرگ‌ترین کابوس استراتژیست‌های حزب دموکرات این است که این افراد در روز انتخابات نهایی در خانه بمانند و پای صندوق‌های رای نروند.
در سوی مقابل اما ترامپ نیز با شورشی‌های بسیاری از درون حزب خود روبه‌رو است که از عملکرد او و ویژگی‌های شخصی منحصر به فرد و دمدمی مزاجش کلافه شده‌اند. همین است که شاهد تشکیل گروه‌هایی مثل «رای‌دهندگان جمهوری‌خواه علیه ترامپ» هستیم که اخیرا در شبکه فاکس نیوز آگهی پخش کرد. بیل کریستول، روشنفکر مشهور جریان محافظه‌کار، و تیم میلر، از مشاورین سابق جب بوش و جان هانتزمن (به ترتیب فرماندارهای سابق ایالات فلوریدا و یوتا) از چهره‌های شناخته‌شده عضو این گروه هستند. آنتونی اسکاراموچی که مدت کوتاهی مدیر ارتباطات کاخ سفید بود خود گروهی ضدترامپ درست کرده است. گروهی از جمهوری‌خواهان که در زمینه امنیت ملی فعالیت می‌کنند نیز علیه رئیس‌جمهور فعالیت می‌کنند. برخی از کارمندان آخرین رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه، جورج دبلیو بوش، نیز گروهی ضد ترامپ درست کرده‌اند.
اما پر سر و صداترین گروه را شاید باید «پروژه لینکلن» دانست که روایتی میهن‌پرستانه و ضدترامپ پیش می‌برد و سعی می‌کند جمهوری‌خواهان ناراضی را علیه رئیس‌جمهور بشوراند. موسس این گروه جورج کانوی، وکیل جمهوری‌خواهی است که همسرش، کلیان کانوی، مشاور ترامپ است. آقای کانوی البته از سال ۲۰۱۸ بخاطر اختلاف با ترامپ از حزب جمهور‌خواه خارج شده است. جالب این‌جا است که دختر پانزده ساله این زوج، کلادیا کانوی، نیز در رسانه‌های اجتماعی مثل تیک تاک و توئیتر معروف شده و به شدت به ترامپ حمله کرده است. کلادیای نوجوان که خودش را چپ‌گرا می‌داند در ضمن به مادر خودش هم حمله کرده و گفته او می‌خواسته جلوی استفاده کلادیا از اینترنت را بگیرد.
با این حساب هم بایدن و هم ترامپ باید نه فقط نگران رای‌دهندگان حزب مقابل که نگران هم‌حزبی‌های خود باشند.
نبرد در ایالت‌های چرخشی
سرنوشت انتخابات آمریکا در چند دهه گذشته در ایالت‌های معروف به چرخشی تعیین شده است. از میان پنجاه ایالت این کشور رای اکثر ایالات را از همین حالا می‌توان حدس زد: ایالات آبی مثل کالیفرنیا و نیویورک به دموکرات‌ها رای خواهند داد و ایالات قرمز مثل کانزاس، نبراسکا و یوتا به جمهوری‌خواهان. اما صحنه اصلی رقابت در ایالت‌های چرخشی است یعنی آن ایالاتی که آنقدر رای‌دهنده مستقل دارند که امکان چرخش‌شان از یک حزب به حزب دیگر بسیار است.
آخرین نظرسنجی مشترک شبکه «سی‌ان‌بی‌سی» و شرکت نظرسنجی «چنج ریسرچِ» سان فرانسیسکو (که هر دو گرایش به جناح لیبرال و چپ آمریکا دارند) خبر از پیشتازی بایدن هم در سطح کل کشور و هم در مهمترین ایالات چرخشی می‌دهد. طبق این نظرسنجی بایدن در سطح سراسری ۵۱ به ۴۱ درصد پیشتاز است و در ضمن در پنج از شش ایالت مهم چرخشی نیز جلو است: آریزونا، فلوریدا، میشیگان، پنسیلوانیا و ویسکانسین. او در دیگر ایالت چرخشی، کارولینای شمالی، نیز از ترامپ عقب نیست و برابر با او است. بایدن در مجموع این ایالات ۴۹ به ۴۳ از رقیب خود پیش است. جو جورگنسن، نامزد حزب لیبرتارین با چهار درصد و هاوی هاکینز، نامزد حزب سبز، با یک درصد در جایگاه بعدی قرار دارند.
طبق این نظرسنجی بایدن در ایالت آریزونا با حساب ۵۱ به ۴۵ درصد پیش است در حالی که این ایالت از سال ۱۹۷۲ تا کنون تنها یک بار به دموکرات‌ها رای داده و آن هم در سال ۱۹۹۶ برای انتخاب مجدد بیل کلینتون که خودش جنوبی بود و در ایالات جنوب موفق‌تر از بیشتر دموکرات‌ها عمل می‌کرد. آریزونا البته در سال ۲۰۱۶ با اختلاف زیر پنج درصد به ترامپ رای داد که خبر از تغییر و چرخش آن می‌دهد. بایدن در ایالت کلیدی فلوریدا هم ۵۰ به ۴۳ درصد پیش است که میزان چشمگیری است. بعضی کارشناسان علت پیشتازی در این دو ایالت را او اوج گرفتن بحران ویروس کرونا در آن‌ها می‌دانند.
این نظرسنجی «سی‌ان‌بی‌سی/چنچ» هر دو هفته یک‌بار برگزار می‌شود و در ابتدای در گرفتن این بحران، در ماه‌های مارس و آوریل، شاهد پیشتازی ترامپ در تمام این ایالات بودیم. حالا اما با گذشت چند ماه ظاهرا نارضایتی از عملکرد رئیس‌جمهور افزایش یافته است. در سوال در مورد عملکرد او در زمینه‌های مشخص، پاسخ‌دهندگان تنها از عملکرد ترامپ در زمینه بازار سهام ابراز رضایت کردند و در سایر موارد مثل برخورد با کرونا، وضع اقتصاد، مهاجرت و احترام بخشیدن به آمریکا در سطح جهان، تعداد ناراضی‌ها بیشتر است.
اما اگر نخواهیم به نظرسنجی‌های بزرگ سراسری اعتماد کنیم نگاهی به نظرسنجی‌های مخصوص هر ایالت نیز می‌تواند آموزنده باشد.
مثلا نظرسنجی دانشگاه مانموتِ نیوجرسی راجع به ایالت کلیدی پنسیلوانیا. بایدن در این ایالت با حساب ۵۳ به ۴۰ درصد از رئیس‌جمهور کنونی پیش است؛ پیشتازی دو رقمی که می‌تواند رویایی برای نامزد دموکرات‌ها محسوب شود.
پنسیلوانیا به همراه میشیگان و ویسکانسین ایالاتی پرکابوس برای دموکرات‌ها تلقی می‌شوند. هر سه این ایالت‌ها دو بار به اوباما رای دادند و اما هیلاری کلینتون در سال ۲۰۱۶ در هر سه آن‌ها شکست خورد تا ترامپ به قدرت برسد. این‌بار بایدن می‌خواهد هر چه در توان دارد انجام دهد تا آن شکست تکرار نشود.
آقای بایدن خودش متولد شهر اسکرانتون در ایالت پنسیلوانیا است و تا ده سالگی در این شهر بزرگ شد و البته بعدها به ایالت دلاور رفت و حرفه سیاسی‌اش را آن‌جا دنبال کرد. کارزار انتخاباتی بایدن شاید بیش از هر ایالت دیگری بر این‌جا متمرکز است. دفتر مرکزی کارزار بایدن در شهر فیلادلفیای پنسیلوانیا است و در دو ماه گذشته هفت رویداد در سراسر این ایالت و شهرهای کوچک آن برگزار شده است. بایدن اخیرا حتی به خانه قدیمی‌اش در شهر اسکرانتون رفت و با واکنش مثبت مردم محل و پوشش رسانه‌ها روبه‌رو شد.
اما یک نکته در نظرسنجی مانموت هست که می‌تواند برای بایدن خطرناک محسوب می‌شود: امکان وجود «طرفداران مخفی ترامپ.» در این نظرسنجی می‌بینیم که ۵۷ درصد رای‌دهندگان باور دارند که در میان جوامع‌شان افرادی هستند که گرچه این موضوع را در نظرسنجی‌ها نمی‌گویند، اما در روز انتخابات به ترامپ رای خواهند داد. تنها ۲۷ درصد باور به چنین پدیده‌ای در مورد بایدن دارند.
این پدیده مهم، پنهان کردن نظر واقعی انتخاباتی، از چالش‌های مهم صنعت نظرسنجی در آمریکا بوده است. شکست هیلاری در سال ۲۰۱۶ توسط کمتر نظرسنجی‌ای پیش‌بینی شده بود و همین باعث شده که مدیر موسسه نظرسنجی دانشگاه مانموت، پاتریک موری، نیز صحبت از «شبح رای مخفی به ترامپ» در انتخابات پیش رو بکند.
آقای موری اما در ضمن می‌افزاید که «حتی با احتساب خطای نظرسنجی چهار سال پیش معلوم است که بایدن در مناطق چرخشی عملکرد موفقی دارد.» او با اشاره به پنسیلوانیا می‌گوید شاهد «سقوط کلی حمایت از ترامپ نسبت به سال ۲۰۱۶» هستیم.
راه پیروزی برای ترامپ؟
آقای ترامپ اخیرا حملات خود به جو بایدن را افزایش داده است. روز سه‌شنبه او در اقدامی غیرمنتظره در نشست خبری خود در باغ گل رزِ کاخ سفید شروع به حملات شخصی به بایدن و پسرهایش کرد؛ امری که مخالف سنت رایج در آمریکا است که در آن رئیس‌جمهور سعی می‌کند از تریبون کاخ سفید استفاده انتخاباتی نکند. آگهی‌های تلویزیونی اخیر کارزار ترامپ نیز بایدن را به عنوان چهره‌ای از «چپ رادیکال» زیر ضرب می‌گیرند با این‌که این سناتور ایالت دلاور در بیشتر عمر خود در جناح میانه و راست حزب خود بوده است. طبق آمار شرکت «ادورتایزینگ آنالیتیکز»، کارزار ترامپ در دو هفته اول ماه ژوئیه ۲۷ میلیون دلار خرج آگهی‌های تلویزیونی کرده است و در دو هفته باقی‌مانده حداقل هفت میلیون دلار دیگر برای این کار کنار گذاشته. در مقابل بایدن ۹ میلیون خرج کرده و چهار میلیون دیگر تا آخر ماه کنار گذاشته است.
اما آیا این حمله‌ها به بایدن موثر خواهند بود؟ برخی کارشناسان می‌گویند حمله ترامپ به معاون سابق اوباما با لقب‌هایی مثل «جوی خواب‌آلود» خیلی موفق نبوده است. یکی از مقامات کاخ سفید بدون افشای نام در گفتگو با شبکه «ان‌بی‌سی» گفت: «نسبت به چهار سال خستگی مفرط، خواب آلودگی خیلی هم بد نیست.»
بایدن قرار است تا کمتر از یک ماه دیگر شریک انتخاباتی خود را که وعده داده یک زن باشد، اعلام کند. باید دید تاثیر این حرکت بر آرای عمومی چه خواهد بود و ترامپ چه نوع حملاتی علیه او انجام خواهد داد. این موضوع و ده‌ها موضوع غیر قابل پیش‌بینی دیگر در چهار ماه آینده بر نتیجه انتخابات تاثیر خواهند گذاشت.
