از سال گذشته که دنیاگیریِ ویروس کرونا جهان را درنوردید اقشار مختلف مردم هر یک با تعطیلیهای نمادینی روبهرو شدند که خبر از وسعت این بحران جهانی میداد: در کعبه به روی مسلمانان عالم بسته شد، مسیحیان نتوانستند عید پاک ۲۰۲۰ را آنطور که میخواهند جشن بگیرند و سوسیالیستها قید راهپیمایی اول ماه مه را زدند. برای عاشقان سینما هم برگزار نشدن جشنواره کن، که هر سال در ماه مه برگزار میشود، به مثابه تعطیلی کعبه آمال بود؛ نمادی از بلایی که این ویروس سر صنعت سینما آورده بود.
جشنواره کنِ سال گذشته ابتدا به تاخیر افتاد و در پایان اصلا برگزار نشد. ۵۶ فیلم را به عنوان فیلمهای «کن ۲۰۲۰» معرفی کردند که اینجا و آنجا در جشنوارههای دیگری که برخی به صورت مجازی برگزار شدند (مثل جشنواره نیویورک ۲۰۲۰ و ساندنس و برلین ۲۰۲۱) نمایش یافتند اما کن هرگز حاضر نشد مثل این جشنوارهها «جشنواره مجازی» برگزار کند و در این زمینه مقاومت کرد. تییری فرمو، مدیر جشنواره، تاکید داشت که از اصول خود در این زمینه کوتاه نمیآید: سینما باید روی پرده سینما دیده شود.
کرونا بیش از آنکه ما خوشبینترها فکر میکردیم پایدار شد و کن ۲۰۲۱ هم به تاخیر افتاد و در ماه مه برگزار نشد. حالا اما با دو ماه تاخیر، از ۶ تا ۱۷ ژوئیه، این جشنواره دوباره بازمیگردد. از زمانی که کرونا آمده، از سه جشنواره مهم دنیا (کن، برلین و ونیز) تنها یک مورد به صورت حضوری برگزار شد و آن هم جشنواره ونیز بود که در اوت ۲۰۲۰ بسیار محدودتر از همیشه برگزار شد. کنِ امسال (۱۴۰۰) هم شاید به اندازه سالهای معمول منتقد و خبرنگار نداشته باشد اما مسئولانش همه دارند میکوشند تا آن را در باشکوهترین سطح ممکن برگزار کنند تا با غرشی بلند بازگشت سینمای جهان اعلام شود. برخی از منتقدان مشهور آمریکایی مثل مانولا دارگیس از «نیویورک تایمز» و جاستین چانگ از «لس آنجلس تایمز» حاضر نشدند برای شرکت در کن از اقیانوس اطلس عبور کنند و به کن بیایند. اما خیال خوانندگان «ایندیپندنت فارسی» آسوده که ما با گزارشهای هر روزه از کن در خدمت شما خواهیم بود.
امسال با توجه به انباشت دوران تعطیلی سینماها و جشنوارهها بیش از ۲۵۰۰ فیلم به کن ارائه شدند و برای همین بخش مسابقه امسال بزرگتر از معمول است. ۲۴ فیلم در بخش مسابقه حضور خواهند داشت تا برای دستیابی به بزرگترین افتخار سینمای جهان، یعنی نخل طلا، رقابت کنند. گلایه همیشگی عدم حضور جدی کارگردانان زن امسال هم برطرف نشده است. از ۲۴ فیلم حاضر در مسابقه تنها چهار فیلم به کارگردانی زنان است که سه نفرشان فرانسوی هستند و یک نفر ایلدیکو انیدی اهل مجارستان است. در کل تاریخ کن تنها یک زن موفق به کسب نخل طلا شده و آن هم جین کمپیونِ نیوزلندی برای «پیانو» بود. (۱۹۹۳)
کن در یکی از موارد اصلی اعتقادی خود نیز به پافشاری ادامه میدهد و امسال هم حاضر به پذیرش فیلمی از نتفلیکس نشده است. این بدین دلیل است که این شبکه حاضر نیست از قانون کن پیروی کند و فیلمهای خود را پیش از نمایش اینترنتی در سینماهای فرانسه نشان دهد. آقای فرمو گفته دستکم دو فیلم نتفلیکس بود که او دوست داشت در کن ببیند اما باز هم توافق حاصل نشد.
کن؛ پرچهره مثل همیشه
اسپایک لی، کارگردان شهیر آمریکایی، که قرار بود رئیس هیئت داوران کن ۲۰۲۰ باشد حالا برای ایفای همین نقش به کن ۲۰۲۱ آمده. فیلم «پنج همخون» خود او سال گذشته خیلی دیده نشد اما حضورش در کن دوباره توجهها را به این سینماگر مولف جلب میکند. علاوه بر آقای لی، هیئت داوران امسال همه سینماگر هستند به جز میلن فارمر، خواننده کاناداییـفرانسوی. بنا بر چند دهه اخیر خبری از حضور منتقدان در هیئت داوران نیست. از میان بازیگران سونگ کانگ هوی کرهای حضور دارد که در کن ۲۰۱۹ با «انگل» به چهرهای جهانی تبدیل شد؛ و طاهر رحیم، بازیگر فرانسوی الجزایریتبار. مگی گیلنهال و ملانی لوران دو بازیگر زن حاضر در هیئت داورانند که تجربه کارگردانی فیلم نیز دارند. کلبر مندونسا فیلیوی برزیلی، جسیکا هاسنر اتریشی و متی دیوپِ فرانسویـسنگالی که در کن ۲۰۱۹ با «آتلانتیک» درخشید از دیگر اعضای هیئت داورانند.